Tijdens de zwangerschap
De klassieke definitie van pre-eclampsie is het ontwikkelen van hoge bloeddruk en proteïnurie na de 20 weken van de zwangerschap. De modernere en naar onze mening accuratere definitie volgens ISSHP 2018 is zwangerschapshypertensie gepaard gaande met proteïnurie, andere maternale orgaandysfunctie (zoals hematologische complicaties, acute nierinsufficiëntie, betrokkenheid van leverfunctie, neurologische complicaties) of uteroplacentaire disfunctie optredend vanaf of na 20 weken zwangerschap.
Klachten van pre-eclampsie lijken vaak op ‘gewone zwangerschapskwalen’. Veelvoorkomende symptomen voor pre-eclampsie zijn:
– hoofdpijn
– misselijkheid en/of braken
– oedeem
– bandgevoel
– pijn in bovenbuik of tussen schouderbladen
– een minder actieve baby
– visus klachten
– tintelingen in vingers
– een grieperig gevoel
– vermoeidheid
In de ergste gevallen van pre-eclampsie kan de patiënt eclampsie ontwikkelen, waarbij er zwangerschapsstuipen (epileptische aanvallen) optreden. Dit verhoogt de kans op hersenbloedingen en/of mortaliteit.
Het HELLP-syndroom (Hemolyse, Elevated Liver Ezymes and Low Platelet) kenmerkt zich door een verhoogde afbraak van rode bloedcellen en een verstoorde leverfunctie. Daarnaast is er een tekort aan bloedplaatjes, waardoor de bloedstolling ontregeld raakt. Het HELLP-syndroom kan zich ontwikkelen na pre-eclampsie, maar kan ook plotseling ontstaan.
Een laag-gedoseerde aspirine inname gedurende week 12 tot 36 van de zwangerschap draagt bij aan het verlagen van het risico op complicaties. Ook is calciuminname of het innemen van calciumsupplementen bij een beperkte zuivelinname belangrijk. Als verloskundige of gynaecoloog is het mogelijk om tijdens het eerste trimester van de zwangerschap een inschatting maken van het risico op zwangerschapscomplicaties middels de Expect calculator. Dit hulpmiddel kan ondersteunen in het opstellen van een persoonlijk zorgplan.
Wanneer een vrouw heeft deelgenomen aan de PCVS, dan krijgt zij de mogelijkheid om tijdens de volgende zwangerschap begeleid te worden volgens het follow-up zorgtraject. Dit zorgtraject wordt ook aangeboden door het TVDC in het Maastricht UMC+.
Het follow-up zorgtraject is een aanvulling op de reguliere zwangerschapscontroles. Bij dit traject worden er tijdens de zwangerschap herhaalde metingen verricht die erop gericht zijn om de aanpassing van het lichaam strikt op te volgen. Het doel is het opsporen van afwijkingen in de aanpassing van de bloedsomloop die voorafgaan aan de ontwikkeling van hoge bloeddruk en orgaan falen. Hierdoor is het mogelijk om in een vroeg stadium gepersonaliseerd te kunnen bijsturen, eventueel met medicatie. De extra controles vinden plaats bij 12, 16, 20 en 30 weken zwangerschap en duren één ochtend. Er wordt bloed afgenomen, de bloeddruk wordt gemeten en er wordt een hartecho gemaakt. Ook wordt met een obstetrische echo de weerstand van de baarmoederslagader gemeten. Op basis van deze metingen wordt er eventueel een aangepast beleid of behandeling afgesproken. De voorkeur is om een eventuele hoge bloeddruk gepersonaliseerd (dus voor iedereen anders) en tijdig te behandelen op basis van de gegevens verkregen tijdens de zwangerschapscontroles en de basismeting tijdens de PCVS.
Bezoek het TVDC voor meer informatie over het follow-up zorgtraject.
Wetenschappelijke kennis onderzoeksgroep Queen of Hearts
De dokters en onderzoekers betrokken bij het TVDC van het MUMC+ verrichten, naast zorg, veel onderzoek naar ontstaanswijze, gevolgen en preventie van de grote zwangerschapsproblemen pre-eclampsie, vroeggeboorte en placenta dysfunctie leidend tot foetale groeibeperking. Alleen met dit onderzoek kunnen logische preventie programma’s worden bedacht. Toenemend wordt duidelijk dat dit, naast algemene adviezen en strategieën, ook een persoonlijk preventie maatpak zal moeten zijn, startend voor, tijdens en na de zwangerschap.
Samenvattende artikelen
Nederlandstalige overzichtsartikelen:
Ghossein-Doha, C. Preventie en detectie van zwangerschapsvergiftiging bij vrouwen;
zwangerschapsvergiftiging als voorspeller. Cordiaal. 2015;36(4): 128-130.
Link: https://www.nvhvv.nl/wp-content/uploads/2018/11/cordiaal-4-2015-def.pdf
Janssen E, Spaanderman M, van ‘t Hof A, Ghossein-Doha, C. Zwangerschap als stresstest voor
cardiovasculaire gezondheid. Focus Vasculair. 2021;6(1): 4-11.
Engelstalig overzichtsartikelen:
Ghossein-Doha C, Hooijschuur MCE, Spaanderman MEA. Pre-Eclampsia: A Twilight Zone Between
Health and Cardiovascular Disease? J Am Coll Cardiol. 2018;72(1):12-6.
Link: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0735109718347260?via%3Dihub
Ghossein-Doha C, Khalil A, Lees CC. Maternal hemodynamics: a 2017 update. Ultrasound in obstetrics & gynecology : the official journal of the International Society of Ultrasound in and Gynecology. 2017;49(1):10-4.
Link: https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/uog.17377